Hoe ontstaat kanker?

Hoe ontstaat kanker?

Leestijd: 8 minuten

Wat is het verschil tussen een goedaardige en een kwaadaardige tumor?

Kanker is een ingewikkelde ziekte. Een goedaardige tumor heeft een gecontroleerde celgroei en er zit een soort capsule om de cellen heen. De cellen groeien langzaam en er is geen sprake van dode cellen. In het geval van een kwaadaardige tumor is er ongecontroleerde celgroei, er zit geen capsule om de cellen heen, de cellen groeien erg snel en in het midden van de tumor zitten vaak dode cellen.

Wat zijn risicofactoren voor kanker?

Door afwijkingen in het DNA kan kanker ontstaan. Verschillende risicofactoren voor kanker kunnen zijn;

  • Chemicaliën
  • DNA-virussen
  • Straling
  • Genetische factoren
  • Bacteriën

Lang niet alle chemicaliën zijn kankerverwekkend. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen kankerverwekkende en niet-kankerverwekkende stoffen. Ook is het zo dat je aan sommige stoffen blootgesteld kan worden zonder kanker te krijgen. 

Hiervoor is een grens bepaald. Alle kankerverwekkende stoffen hebben een grens waarbij je nog ‘veilig’ blootgesteld kan worden aan deze stof. Deze grens kan heel hoog liggen, maar ook heel laag.

Wat is een mutatie?

Een mutatie is een verandering in het DNA, waarbij het genotype veranderd wordt. Het genotype is de verzameling van genetisch materiaal wat op het DNA vastgelegd staat. Het DNA heeft een bepaalde volgorde uitgedrukt in basen. Een letter (G, C, U, A) staat voor een base. Hieronder een voorbeeld;

Er zijn verschillende soorten mutaties. Het kan zijn dat er maar base veranderd wordt. Eentje kan eruit gehaald worden, een kan vervangen worden en er kan een toegevoegd worden. Het kan ook voorkomen dat er een heel deel veranderd wordt. Er kan een deel verwijderd, verdubbeld, omgedraaid, ingevoegd of vervangen worden.

Hoe ontstaat kanker?

Hoe ontstaat kanker?

Het is niet zo dat één beschadiging in het DNA tot kanker kan leiden. Er moeten meerdere fouten optreden om ervoor te zorgen dat er een tumor ontstaat. Er zijn verschillende fases van kanker;

  • Een mutatie of beschadiging in het DNA
  • De tumor gaat groeien
  • De tumor gaat schade aanrichten aan de omliggende weefsels
  • De tumor gaat zich verspreiden via het bloed of via de lymfevaten

In ons lichaam hebben we proto-oncogenen, dit zijn stukjes DNA die de normale celgroei regelen. Als er in een proto-oncogen een mutatie komt (hierboven meer over mutaties), dan kan het proto-oncogen omgezet worden in een oncogen. Een oncogen is een gemuteerd proto-oncogen en zorgt voor een ongeremde celgroei. Dit kan zorgen voor een tumor.

Het is veelvoorkomend dat er foutjes in het DNA ontstaan. Dit betekent niet meteen dat er een tumor ontstaat.  We hebben ook een gen dat ervoor zorgt dat foutjes in het DNA gerepareerd worden of als foutjes niet te repareren zijn, dat de cel doodgaat. Deze genen heten tumor suppressie genen (p53). Normaal zijn deze genen actief en zorgen ze er dus voor dat foutjes in het DNA (door bijvoorbeeld een mutatie) hersteld worden.

Het kan voorkomen dat er een mutatie ontstaat in de actieve tumor suppressie genen. Dit kan ervoor zorgen dat het gen inactief wordt en dit zorgt ervoor dat deze genen geen foutjes meer kunnen herstellen. Als het dus voorkomt dat er in een proto-oncogen en in een tumor suppressie gen een mutatie ontstaat, dan kan er een tumor ontstaan.

Is kanker erfelijk?

Of kanker erfelijk is hangt af van het soort mutatie. Er is een verschil tussen somatische en kiemlijn/ ‘familie’ mutatie. Als een mutatie plaatsvindt in een normale cel dan is de (eventuele) tumor niet erfelijk. Als een mutatie plaatsvindt in een ei- of spermacel dan kan de mutatie erfelijk zijn.

Is kanker te voorkomen?

Helaas is kanker niet te voorkomen, maar het is wel mogelijk om de risico’s te verlagen. Zoals hierboven al is uitgelegd, zijn er verschillende risicofactoren voor het krijgen van een tumor. Gezond eten is een van de methodes om een risico te verkleinen. Andere methodes zijn je laten vaccineren tegen bijvoorbeeld baarmoederhalskanker of bepaalde stoffen proberen te verminderen of vermijden. Het verminderen van overgewicht kan een positief effect hebben op de risico’s van kanker. Bij OFJ kunt u terecht om te trainen en ook om na de behandeling van kanker de conditie te verbeteren. 

Kanker en oedeem

Kanker en de behandeling daarvan kunnen lymfoedeem verergeren of een verhoogd risico geven op lymfoedeem. Lymfoedeem is een van de bijwerkingen na bestraling bij borstkanker. Niet alleen bij de behandeling van borstkanker kan er oedeem ontstaan, maar ook bij lymfeklierkanker en alle andere soorten kanker waarbij de lymfeklieren verwijderd of bestraald worden. Bij Oedeem- en Fysiotherapie Jansen zijn wij erin gespecialiseerd om oedeem te behandelen. OFJ kan helpen bij zwelling en pijnklachten na de behandeling van kanker.

Meer informatie?

Voor aanvullende informatie kunt u verschillende artikelen gepubliceerd op onze website raadplegen. Daarnaast is het uiteraard mogelijk om vrijblijvend contact met ons op te nemen.

Geschreven door Lianne Hoogeveen in opdracht van Oedeem en Fysiotherapie Jansen (10 september 2019)

Lees Verder

Wat te doen aan sarcopenie?

Sarcopenie is het verlies van spiermassa en spierfunctie. Bij sarcopenie is de afbraak van spieren sneller dan de aanmaak van spieren…

Lees verder
Wie help Wijbren met een kleine (of grote) donatie?

De negende editie van de handbike battle start dit jaar op 22 juni met als uitdaging de klim op de…

Lees verder
Psycho-oncologie van Het Behouden Huijs

Psycho-oncologie van Het Behouden Huijs

Lees verder
Prothesetraining in Assen

Graag zetten wij deze topper in het zonnetje. Bij OFJ trainen ongeveer 40 beengeamputeerden die allemaal een prestatie op top…

Lees verder
Wilt u vrijblijvend advies of een kennismakingsgesprek?
Neem contact met ons op.
Maak een afspraak