Hoe kan sport mijn chemotherapie ondersteunen?

Hoe ontstaat kanker?

Leestijd: 6 minuten

Wat is kanker? Hoe ontstaat het? En hoe zit het met de behandeling ervan? Hoe werkt chemotherapie? En kan ik door te sporten mijn behandeling verbeteren? Lees het allemaal in dit artikel!

Normaal gesproken groeien de cellen in ons lichaam ‘langzaam’ en gecontroleerd. De dode cellen worden afgevoerd en nieuwe cellen herstellen de schade. Bij kanker ontstaat er een kwaadaardige tumor waarbij ongecontroleerde celgroei plaatsvindt. Er zit geen capsule om de cellen heen waardoor de cellen erg snel kunnen groeien. Meestal zitten in het midden van de tumor de dode cellen.

DNA

Afwijkingen in het DNA

Een kwaadaardige tumor ontstaat door een afwijking in het DNA. Door zo’n afwijking wordt het genotype (de DNA code) aangepast. Zo’n afwijking heet ook wel een mutatie. Voor een kwaadaardige tumor zijn meerdere mutaties nodig. Het is niet zo dat één beschadiging in het DNA al zorgt voor een kwaadaardige tumor.

Tumor suppressie genen

Tumor suppressie genen (p53) zorgen er in ons lichaam voor dat foutjes in het DNA gerepareerd worden. Als het gen merkt dat de foutjes niet te herstellen zijn gaat de cel dood. Echter, als er een mutatie in het p53-gen ontstaat kan dit gen niet meer zorgen dat foutjes gerepareerd worden.

Proto-oncogenen

Proto-oncogenen zijn stukjes van het DNA die ervoor zorgen dat cellen een normale celgroei hebben. Echter, als er een mutatie in het proto-oncogen ontstaat kan dit gen niet meer zorgen dat ongecontroleerde celgroei gecontroleerd wordt. Dit kan ervoor zorgen dat er een ongeremde celgroei ontstaat.

Een mutatie in een proto-oncogen of een p53-gen kan dus zorgen voor een tumor.

Het ontstaan van kanker

Er zijn verschillende fases bij het ontstaan en het ontwikkelen van kanker.

  • Er ontstaan meerdere mutaties of een beschadiging in het DNA wat een aangepast genotype veroorzaakt.
  • Er vindt ongecontroleerde celgroei plaats.
  • De tumor gaat groeien.
  • De tumor richt schade aan aan de omliggende weefsels.
  • De tumor gaat zich verspreiden via het bloed of via de lymfevaten.

 

Meer over kanker en het onstaan ervan? Klik hier

DNA

Hoe werkt chemotherapie?

De 3 meestgebruikte methoden om kanker te behandelen zijn:

  • Operatie
  • Bestraling
  • Chemotherapie

Bij chemotherapie wordt er gebruik gemaakt van een medicijn: cytostaticaCytostatica zijn medicijnen die ervoor zorgen dat cellen doodgaat of dat de celdeling geremd wordt. Cytostatica worden via het bloed verspreid in het lichaam.

Chemotherapie

RDI en negatieve bijwerkingen

Er wordt meestal gebruik gemaakt van een chemokuur. Bij zo’n kuur wordt een toediening met cytostatica afgewisseld met een rustperiode. Voorafgaand aan de kuur wordt er vastgesteld wat de aangeraden dosis is dat iemand moet ontvangen. Het is aangeraden dat iemand 85% van de RDI ondergaat. De RDI is de ratio tussen de ontvangen dosis en de aangeraden dosis.

Het is echter zo dat veel patiënten de 85% van de RDI niet halen. Dit komt meestal omdat patiënten de negatieve bijwerkingen van de chemotherapie niet kunnen verdragen.

Veel voorkomende bijwerkingen van de chemotherapie zijn:

  • Misselijkheid
  • Haaruitval
  • Bloedarmoede
  • Verminderde concentratie
  • Diarree
  • Braken
  • Vermoeidheid
  • Mondproblemen
  • En nog meer.

Is sporten bevorderlijk voor het halen van 85% van de RDI?

Een van de redenen dan iemand de negatieve bijwerkingen van de chemotherapie niet aankan is een verslechterde conditie. Minder fitte mensen hebben over het algemeen een verlaagde kans om 85% van de RDI te halen tijdens de chemotherapie dan fitte mensen. Hierom is het erg belangrijk om fit te zijn voor de start van de chemotherapie.

Het is aangetoond dat borstkanker patiënten die een lage conditie hadden voor de start van de chemotherapie en verlaagde kans hadden om 85% van de RDI te halen tijdens de chemotherapie. Hiernaast is uit de studie van Courneya et al. (2007) met 242 borstkankerpatiënten gebleken dat krachttraining of een aerobe training onder begeleiding ervoor zorgde dat de fysieke fitheid, de lichaamssamenstelling en de RDI van de chemotherapie verbeterde. Daarnaast waren er geen significant negatieve effecten van sporten op de chemotherapie .

Beweegadvies

Beweegadvies voor de start van de chemotherapie

Het is erg belangrijk om rustig aan te beginnen en bij elke sportsessie te beginnen met een warming up en te eindigen met een cooling down. Het is aangeraden om het sportmoment in te plannen. Het is namelijk zo dat mensen die de momenten om te sporten in plannen, vaker ook echt gaan sporten. Het is niet nodig om heel intensief te gaan sporten, maar het is wel aangeraden om een matige intensiteit aan te houden. Al laatste is het aangeraden om een sport of oefening te doen die u als prettig ervaart. Zo is het makkelijker om de oefening vol te houden.

Meer informatie?

Voor aanvullende informatie kunt u verschillende artikelen gepubliceerd op onze website raadplegen. Daarnaast is het uiteraard mogelijk om vrijblijvend contact met ons op te nemen.

 

Bronnen

Courneya, K. S., Segal, R. J., Mackey, J. R., Gelmon, K., Reid, R. D., Friedenreich, C. M., Ladha, A. B., Proulx, C., Vallance, J. K. H., Lane, K., Yasui, Y., & McKenzie, D. C. (2007). Effects of Aerobic and Resistance Exercise in Breast Cancer Patients Receiving Adjuvant Chemotherapy: A Multicenter Randomized Controlled Trial. Journal of Clinical Oncology, 25(28), 4396–4404. https://doi.org/10.1200/JCO.2006.08.2024

Geschreven door Lianne Hoogeveen in opdracht van Oedeem en Fysiotherapie Jansen (17 oktober 2022)

Lees Verder

Wat te doen aan sarcopenie?

Sarcopenie is het verlies van spiermassa en spierfunctie. Bij sarcopenie is de afbraak van spieren sneller dan de aanmaak van spieren…

Lees verder
Prothesetraining in Assen

Graag zetten wij deze topper in het zonnetje. Bij OFJ trainen ongeveer 40 beengeamputeerden die allemaal een prestatie op top…

Lees verder
Wat is mijn aanbevolen eiwitinname?

Bronnen van eiwitten zijn: brood, granen, peulvruchten, tofu, tempé, noten, vlees, vis, gevogelte, melk, kaas, eieren

Lees verder
Wat is lymfe?

Wat is lymfe? Wat doet lymfe? En waarom is het lymfestelsel zo belangrijk bij oedeem? Lees het allemaal in dit…

Lees verder
Wilt u vrijblijvend advies of een kennismakingsgesprek?
Neem contact met ons op.
Maak een afspraak